Studiuj zdalnie na Ukrainie lub wyślij dziecko do polskiej szkoły – w rozmowie dla RBC-Ukraina.
Po inwazji na Rosję na pełną skalę 24 lutego ponad pół miliona dzieci z Ukrainy wyjechało do Polski. Wielu z nich poszło do lokalnych polskich szkół, a niektórzy uczą się online według ukraińskiego programu szkolnego.
W kraju działa też kilka ukraińskich szkół. Jedną z największych jest „Pierwsza ukraińska szkoła w Polsce” fundacji „Niezniszczalna Ukraina”. Pracuje w trzech miastach – Warszawie, Wrocławiu i Krakowie. Studiuje tam już ponad 700 dzieci z Ukrainy, a jesienią chcą przyjąć jeszcze więcej. Szkolenie odbywa się zgodnie z ukraińskim programem edukacyjnym i jest całkowicie bezpłatne.
Współzałożyciel fundacji Wiktoria Gnapa powiedział PODRÓŻ RBC-Ukraina , jak wybrać polską lub ukraińską szkołę dla dziecka, czym różnią się nasze systemy edukacyjne i jak powinni zachowywać się Ukraińcy, którzy właśnie przeprowadzili się do Polski ze swoimi dziećmi.
„Wyraźnie brakuje miejsc dla ukraińskich dzieci w największych miastach Polski”
— Wiktorio, ile dzieci z Ukrainy przeniosło się do Polski po rosyjskiej inwazji na Ukrainę? Ilu z nich uczy się w lokalnych szkołach, a ile – online?
Według UNICEF-u do Polski wyjechało ponad 500 tys. ukraińskich dzieci (od 24 lutego — przyp. red.). Na koniec semestru wiosennego, czyli do końca maja br. w polskich szkołach uczyło się około 190 tys. dzieci. Około 25 000 z nich jest w przedszkolach, 120 000 w szkole podstawowej, a reszta w gimnazjum i liceum.
Nie wiadomo, ile dzieci uczy się online w ukraińskich szkołach. Ukraińskie władze, w szczególności Ministerstwo Edukacji i Nauki, przymykają na ten problem oko. Jeśli zapytasz ich, gdzie są ukraińskie dzieci i gdzie wyjechały, nie będzie odpowiedzi. Bo nie ma statystyk. Dużym problemem, z jakim zmierzyliśmy się z darczyńcami, jest to, że nikt nie wie, ile i gdzie jest dzieci.
Polski system edukacji jest obecnie bardzo przeciążony, nie byli gotowi na takie wyzwanie. W największych miastach wyraźnie brakuje miejsc dla dzieci ukraińskich. Choć na początku wiosny polski Minister Edukacji i Nauki stwierdził, że nie można stworzyć innego systemu edukacji poza polskim. Oznacza to, że wszelkie inne systemy szkoleniowe są zabronione. Dzieci próbowały dołączyć do polskich klas, ale później wszyscy zdali sobie sprawę, że polska szkoła nie poradzi sobie z tak dużą liczbą uczniów.
Staramy się wypełnić tę lukę, aby pomóc odciążyć polskie szkoły. Ukraińskim dzieciom zapewniamy ciągłą edukację offline, a także według ukraińskiego programu, który zmniejsza poziom stresu rodziców i dzieci.
Nie kontaktujemy się z polskimi władzami. Skontaktowano się z różnymi wydziałami oświaty w Polsce i nie mogę powiedzieć, że odmawiają współpracy, ale też jej nie promują. Nie dotykamy ich, oni nie dotykają nas, wszyscy udają, że nikogo nie ma.
– Jak dzieci z Ukrainy są postrzegane w polskich szkołach? Nauczyciele, dzieci?
Pozytywnie. Polacy na ogół bardzo starają się pomagać i wspierać na wszystkich etapach najlepiej jak potrafią.
„Ukraińskie dzieci muszą wrócić do klasy i stracić rok”
— Jakie są główne problemy, z jakimi borykają się osoby, które chodziły do polskich szkół? Na przykład z adaptacją, wsparciem finansowym?
Głównymi problemami są oczywiście bariera językowa i niedopasowanie systemów edukacji. Ukraińskie dzieci muszą cofnąć klasę w polskim systemie oświaty i stracić rok. Dla wielu rodziców staje się to swego rodzaju zatrzymaniem w wyborze polskiej szkoły.
Jeśli chodzi o bezpieczeństwo finansowe, to mogę powiedzieć, że dla ukraińskich rodziców każdy grosz jest w tej chwili ważny, ponieważ wydatki, których nie było w domu, pojawiły się za granicą: konieczność wynajęcia mieszkania po wysokich cenach i zakup odzieży sezonowej (bo wyjechali tylko zimą) — dlatego w naszych szkołach staramy się częściowo pokrywać wydatki rodziców — zapewniamy artykuły piśmiennicze, naramienniki, a na nowy rok akademicki przygotowaliśmy tablety do nauki.
— W szkołach w Polsce dzieci od razu rozpoczynają proces edukacyjny wyłącznie w języku polskim. Jak szybko dostosowują się do tego formatu? Wiele dzieci bardzo szybko uczy się języków, ale czy któreś z nich pozostaje w tyle w matematyce lub, powiedzmy, chemii?
Polskie szkoły starają się tworzyć kursy integracyjne do nauki języka polskiego dla dzieci. Są to dobrej jakości kursy, które zapewniają podstawową, ale dogłębną znajomość języka. Jednak liczba takich kursów jest niewielka, są one raczej charakterystyczne dla szkół w dużych miastach w Polsce.
Według rodziców dzieci dość szybko „uczą się”. A czasami robią to szybciej i lepiej niż ich rodzice. Ale tak, jest problem ze znajomością języka. Jeśli kilka ukraińskich dzieci, które nie rozumieją nauczyciela, dostanie się do polskiej klasy, „ciągną” klasę w dół, więc ogólny poziom edukacji spada. Polscy rodzice nie są z tego zadowoleni, ale nauczyciel nie ma innego wyjścia, jak skupić się na „słabszych” w klasie.
To, czy zatrudnić korepetytora w przypadkach, gdy rodzice widzą, że dziecko zaczyna pozostawać w tyle, jest zawsze wyborem rodziców. Często rodzice chcieliby to zrobić, ale nie mają możliwości finansowych.
„Jeśli planujesz powrót, lepiej iść do ukraińskiej szkoły”
— Jak rodzice mogą wybrać szkołę w Polsce dla swojego dziecka? Na co zwrócić uwagę?
Jeśli rodzice właśnie wyjechali do Polski, powinni jak najszybciej zapoznać się z oficjalnymi informacjami o zasobach polskiego rządu. W tym celu w Polsce stworzono specjalne strony internetowe, na których wszelkie informacje prezentowane są w bardzo przystępny sposób, a także w języku ukraińskim. Po prostu wyszukaj to w Google.
Rodzice zawsze decydują o kontynuacji edukacji swoich dzieci. Wybór szkoły ukraińskiej lub polskiej powinien uwzględniać sytuację i przyszłe cele. Jeśli plany pozostania w Polsce są długoterminowe, a dziecko planuje wstąpić na polską uczelnię, lepiej jest iść do polskiej szkoły. Za rok dziecko dobrze nauczy się języka i będzie mogło zapisać się na bezpłatny wydział polskiej uczelni.
Jeśli są plany powrotu, to oczywiście lepiej iść do ukraińskiej szkoły lub pozostać w ukraińskiej szkole online. Ukraińskie szkoły w Polsce, podobnie jak nasza, zazwyczaj mają również dobre kursy przygotowawcze do języka polskiego. Jest niezbędny do życia. W końcu to szacunek dla kraju.
— I jak działać czy dzieci i ich rodzice przeprowadzili się do polskiej wsi lub małego miasteczka — kontynuować naukę na Ukrainie online lub wysłać dziecko do lokalnej szkoły?
Jeśli chodzi o małe miejscowości, jak tłumaczą rodzice, mają kilka opcji do wyboru. Zazwyczaj posyłają swoje dzieci do lokalnych polskich szkół, jeśli są miejsca.
Rozważmy argumenty przemawiające za opcjami szkół ukraińskich lub polskich.
Zalety szkół ukraińskich w Polsce:
- Ciągła nauka według zwykłego, a nie obcego programu, który tworzy bezpieczniejsze środowisko dla dzieci i zmniejsza poziom stresu;
- Zharmonizowane badanie przedmiotów edukacyjnych krok po kroku zgodnie z programem Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy;
- Brak różnic między programami i zajęciami edukacyjnymi;
- Lepsze zrozumienie i przyswojenie materiału dzięki nauczaniu w języku ojczystym, brak bariery językowej;
- Możliwość odbycia kursów przygotowawczych do nauki języka polskiego;
- Możliwość płynnego przejścia na studia (w tej samej lub następnej klasie) w ukraińskiej szkole na Ukrainie bez konieczności zdawania dodatkowych egzaminów i testów;
- Nauka języka i historii ukraińskiej, podtrzymywanie związku z tożsamością ukraińską i pielęgnowanie miłości do ojczyzny;
Zalety polskich szkół:
- Zaawansowany poziom nauki języka polskiego;
- Lepsze przystosowanie do przyjmowania na studia i inne uczelnie w Polsce, ponieważ dzieci już uczą się według odpowiedniego programu krajowego;
- Międzynarodowe uznanie polskich dokumentów edukacyjnych;
- Szkolenie odbywa się w sali specjalnie wyposażonej dla szkoły i z wykorzystaniem wszystkiego, co niezbędne do prowadzenia zajęć;
- Wyższy poziom integracji ze środowiskiem polskojęzycznym i społeczeństwem polskim.
— Co jest potrzebne, aby zapisać ucznia do polskiej szkoły?
Procedura i zasady wjazdu są dobrze opisane na rządowej stronie internetowej Polska:
- Na początek musisz wybrać szkołę z lista szkół Polska;
- Następnie należy złożyć wniosek o adopcję dziecka. Może to zrobić rodzic lub oficjalny opiekun. Do wniosku o przyjęcie dziecka do szkoły należy dołączyć dokumenty potwierdzające uczęszczanie dziecka do szkoły na Ukrainie. Nie ma potrzeby tłumaczenia tych dokumentów na język polski;
- Następnie złóż wszystkie dokumenty dyrektorowi wybranej szkoły. Jest to akt urodzenia, świadectwo z poprzednich zajęć, akta osobowe, charakterystyka i karta szczepień;
- Jeśli nie ma dokumentów potwierdzających wykształcenie dziecka, należy napisać oświadczenie o całkowitych latach nauki dziecka w szkole na Ukrainie i wskazać szkołę/szkoły, w których dziecko się uczyło.
W polskich szkołach publicznych edukacja dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 18 lat jest bezpłatna i obowiązkowa, podobnie jak na Ukrainie.
“Rejestracja na semestr jesienny jest zamknięta ze względu na dużą liczbę kandydatów”
— Ile szkół w ramach Centrum Edukacyjnego „Pierwsza Ukraińska Szkoła w Polsce” będzie działać w kolejnym roku akademickim?
Inicjatywa edukacyjna „Pierwsza ukraińska szkoła w Polsce” to projekt, który powstał z pilnej potrzeby zapewnienia edukacji ewakuowanym dzieciom z Ukrainy, które uciekając przed wojną znalazły schronienie w Polsce. Projekt został stworzony przez fundację „Niezniszczalna Ukraina” w marcu 2022 r., zgodnie z ukraińskim programem nauczania Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy.
Do tej pory w Warszawie, Wrocławiu i Krakowie powstały trzy ukraińskie szkoły, które bezpłatnie zapewniają dzieciom wszystkie niezbędne materiały do nauki. Ośrodki edukacyjne fundacji mają ukraińską kadrę pedagogiczną składającą się z nauczycieli i dyrektorów. Dodatkowo zapewniona jest nauka języka polskiego oraz ukończenie (w razie potrzeby) kursu rehabilitacyjnego przez psychologów.
Oprócz programu edukacyjnego „Pierwsza ukraińska szkoła w Polsce” posiada program rozrywkowy. Często odbywają się szkolne konkursy kreatywne i sportowe, pokazy taneczne i filmowe, koncerty i lekcje mistrzowskie, wycieczki do innych miast lub muzeów, flash moby na rzecz Ukrainy i dzięki przyjaznej Polsce. Na stałe działają koła zainteresowań: taekwondo, choreografia, robotyka, dyplomacja dziecięca, klub języka angielskiego i inne.
Na okres wakacji „Pierwsza ukraińska szkoła w Polsce” w miastach Warszawy, Wrocławia, Krakowa i Rzeszowa zorganizowała letnie kolonie przedszkolne dla dzieci wszystkich klas. A także kluby polsko-ukraińskie. Celem ich powstania jest nauka języka polskiego i dodatkowa okazja dla dzieci do nawiązania znajomości.
— Jak w ramach tego projektu dziecko może uczyć się w ukraińskich szkołach?
Można się było dostać, rejestrując się przez chatbota Telegrama. Rejestracja na semestr jesienny jest już zamknięta, ponieważ mamy wielu chętnych.
— Czym różni się nauka w takich szkołach od nauki w polskich instytucjach?
Program. Ukraiński program edukacyjny szkół średnich nie jest tożsamy z polskim programem szkół podstawowych i średnich. Na przykład na Ukrainie klasy maturalne zajmują 9 i 11 miejsce, aw Polsce 8 i 12 miejsce. Przedmioty i ich ilość również się różnią.
Pracujemy według standardów Ministerstwa Edukacji i Kultury. Posiadamy dogłębną naukę języka angielskiego oraz naukę drugiego języka obcego – polskiego.
— Czy planujesz rozszerzyć geografię ukraińskich szkół w Polsce? Gdzie dokładnie planujesz otworzyć?
Ponieważ mamy szkoły w trzech miastach w Polsce (Warszawa, Kraków i Wrocław) i obozy letnie w czterech (Warszawa, Kraków, Wrocław i Rzeszów), napotkaliśmy duże zapotrzebowanie na szkolenia w samym Rzeszowie.
Wielu rodziców i nauczycieli nieustannie domaga się otwarcia dodatkowych szkół w innych miastach (Poznań, Gdańsk). Chcielibyśmy to zrobić, ale obecnie mamy ograniczenia finansowe, z którymi staramy się sobie poradzić. Jesteśmy pewni, że wkrótce nasze szkoły pojawią się również w innych miastach.
„Ponad 56% ukraińskich dzieci uchodźców już uczy się w polskich szkołach”
— Ilu rodziców z dziećmi chce wrócić do domu, a ilu planuje zostać w Polsce?
Dużo komunikujemy się bezpośrednio z rodzicami. Szczerze mówiąc, większość rodziców jest w stanie niepewności. Wielu wróciło na Ukrainę i wielu miało to zrobić latem. Ale biorąc pod uwagę niedawny wzrost ostrzału ukraińskich miast, zmienili zdanie. Niestety sytuacja na Ukrainie nie gwarantuje bezpieczeństwa i uruchomienia procesu edukacyjnego offline.
Według danych, które zebraliśmy wiosną, kiedy przeprowadzaliśmy wywiady z rodzicami za pośrednictwem bota Telegram, ponad 56% ukraińskich dzieci uchodźców już uczy się w polskich szkołach. Około 28% kontynuowało naukę online w ukraińskich szkołach (sytuacja zmieni się jesienią, bo rodzice wolą edukację offline). Tylko 4% ukraińskich dzieci uchodźców uczyło się w ukraińskiej szkole w Polsce.
Liczby, które zebraliśmy latem, były już inne: 53% rodziców planuje wysłać swoje dzieci do polskich szkół, 17% będzie uczyć się zdalnie w ukraińskich szkołach, a 8% chce znaleźć ukraińską szkołę.
Zacytuję jedną mamę-nauczycielkę, która dla nas pracuje, a jej córka pójdzie do pierwszej klasy w naszej szkole:
„Jako matka pierwszoklasisty obawiam się nauki. Ponieważ dobrze rozumiem, do której szkoły pójdzie moja córka i jak zaplanować swój harmonogram, aby odebrać ją ze szkoły. Teraz, jak mówią, bardzo trudno jest dokonać właściwego wyboru. Ponieważ większość rodziców, którzy wyjechali do Polski rozumie, że dzieciom dosyć trudno jest uczyć się online + stan wojny wpływa na stan emocjonalny i chęć nauki. Dla siebie postanowiłem posłać dziecko do ukraińskiej szkoły we Wrocławiu, bo po wojnie planuję wrócić do domu. Wspaniale, że nasze dzieci mają możliwość studiowania za granicą, ale według ukraińskiego programu iz ukraińskimi dziećmi i nauczycielami. Jednak rodzice, którzy planują tu zostać w przyszłości, posyłają swoje dzieci do polskiej szkoły. Nauka w polskiej szkole jest dla rodziców trudniejsza niż dla dzieci, ponieważ dzieci dużo szybciej uczą się języka i mogą porozumiewać się z rówieśnikami.”
— Czy uważasz, że więcej dzieci i ich rodziców powinno wrócić na Ukrainę? Bo wielu Ukraińców planuje pozostać w Polsce nawet po naszym zwycięstwie w wojnie.
Według statystyk około 40% osób wysiedlonych z powodu wojny pozostaje w innych krajach. Mam jednak nadzieję, że jak tylko wygramy, wszyscy wrócą do swoich domów.
Źródło: RBC Ukraine Travel